Είναι
γεγονός πως σήμερα όντως ζούμε μια πρωτόγνωρη
κατάσταση, που μας αναγκάζει όλους μας να
τηρούμε το καθημερινό μας, και αυτό πρωτόγνωρο
ρητό: «Μένουμε Σπίτι». Ασφαλώς όλοι μας μένουμε
σε σπίτι, αλλά αυτό που έγινε στον κόσμο μας
σήμερα – σε όλο τον πλανήτη – δεν είχε ξαναγίνει
ποτέ, ένας μικροσκοπικός ιός να μας βάλει όλους
μέσα σε φυλακή και μοναστήρι, γιατί όλοι μας
αγαπούμε τη ζωή. Και έτσι όλα έγιναν άνω-κάτω!
Τυχαία ή με ανθρώπινο χέρι; Λέγεται πως κανείς
μας δεν το ξέρει.
΄Ισως
και ποτέ μας δεν θα το μάθουμε. Αλλά η ζωή θα
συνεχιστεί, ίσως σε μια νέα βάση καλύτερη ή
χειρότερη; ΄Εχουμε ως ανθρώπινη φυλή ωριμάσει να
ακολουθήσουμε την πρώτη;
Λέτε να
ήταν προφητικό το τραγούδι του Μάνου Χατζιδάκι
«Ο κόσμος όλος έγινε άνω-κάτω» από
τον κύκλο τραγουδιών ''ο Κύκλος με την Κιμωλία
'' για το ομώνυμο θεατρικό έργο του Μπέρτολτ
Μπρέχτ που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην
Ελλάδα το 1957 σε σκηνοθεσία Κάρολου Κουν και
μετάφραση του Οδυσσέα Ελύτη;
Ακούστε το πρώτο επτάστιχο:
Μπρος αδελφή δώσε το χέρι
κι εσύ αδελφέ μου πάρε το
μαχαίρι
ο κόσμος όλος έγινε άνω-κάτω
οι πλούσιοι, κοίτα, βρέθηκαν
στον πάτο.
Απ' τη χαρά τους οι φτωχοί
αλαλάζουν
κι αυτός όπου δεν είχε μια
μπουκιά ψωμί
το στάρι όλου του κόσμου θα
χαρεί.
Στο έργο
αυτό ο άνθρωπος
γέρνει πότε από δω, πότε από κει, ώσπου να
ισορροπήσει ενώνοντας τον εαυτό του με το
μεγάλο, το πλέον ουτοπικό παραμύθι: τη συλλογική
παρουσία και δράση.΄Ετσι συνεχίζει να μπαίνει
στη σκιά της εξουσίας και να βγαίνει από αυτήν,
κρατώντας ζωντανή, αν μπορεί, τη δύναμη της
αγάπης και άσβεστο μέσα του το κεράκι της
ανθρωπιάς και της καλοσύνης. Αυτό παρουσιάζει το
θεατρικό αυτό έργο.
Αλλά
εμείς που έχουμε ζήσει την προηγούμενη ζωή μας
και πριν το κυνικό 2020 που
θα τα αλλάξει όλα, γνωρίζουμε πως – και να
μην να μην το ξεχνάμε - πως ο άνθρωπος σε όλο το
διάβα της ιστορίας του και στα έργα του, είναι
και καλός και κακός, είναι και φωτεινός, και
σκοτεινός, αλλά και αγρίμι και ήμερο αρνί.
Τις περισσότερες φορές όμως είναι ο Λύκος για το
συνάνθρωπό του. Τα θέλει όλα δικά του, για το
εγώ του και μαζί με την τρομερή πλεονεξία του
τον μεταμορφώνουν σε απάνθρωπο. Δεν υπάρχει
τίποτε που να τον εμποδίζει να γίνει αυτό!
Μετά τον
πεξεβέγκη κορωνοϊό πώς μπορούμε να φανταστούμε
τον ανακατεμένο μας κόσμο; Λέτε να τον
ονομάσουμε και σωτήρα; Μετά από κάθε κρίση είναι
πάρα πολλοί που βγαίνουν κερδισμένοι και σε
χρήμα και με νέα εξουσία. Ποιοι θα είναι αυτοί;
Τι ρόλο θα παίξει το κράτος, η κυβέρνηση, η
πολιτική; Θα ακολουθήσουμε τους πολιτικούς ή
τους εμπειρογνώμονες, ή τους οικονομολόγους;
Ποιο θα είναι το μέλλον της εργασίας; Θα
δουλεύουμε στα εργοστάσια ή στο σπίτι μας;
Βγαίναμε για ψώνια στο παρελθόν, αλλά σήμερα
διαπιστώσαμε πως όλα αυτά μπορούμε να τα κάνουμε
και από το σπίτι.
Θα μας
απασχολήσει και στο μέλλον η κλιματική αλλαγή,
αλλά τώρα θα τη σκεφτούμε με άλλα δεδομένα. Τι
θα κάνουμε με τη ρύπανση, πώς θα μειώσουμε τα
απορρίματα που μας ήρθαν δίπλα στο σπίτι μας;
Τη
μεγαλύτερη αλλαγή μάς έφερε το περίφημο
Διαδίκτυο (πάντα με αυτή την ορθογραφία και
πάντα με κεφαλαίο Δ). Αυτό ήταν ο
Καταλύτης που μας άλλαξε τα πάντα. ΄Οσοι το
είδαν αυτό νωρίς βγήκαν κερδισμένοι, αλλά δεν θα
πρέπει να το αφήσουμε τελείως ελεύθερο.
Χρειάζεται γερό ανθρώπινο χαλινάρι για να μην
αφήσουμε τη μισή ανθρωπότητα στο βάλτο. Αυτοί
που θέλουν να τρέξουν με τα γρήγορα άλογά τους –
να τρέξουν – αλλά να ξέρουν ότι το δρόμο τους
τον έκαναν οι μικροί και ασήμαντοι άνθρωποι. Και
αν αποκτήσουν πολλά, ένας νέος νομοθέτης
Κλεισθένης να τους πει πως οι πλουσιότεροι θα
πρέπει να αναλάβουν με χορηγίες τους να χτίσουν
ένα νέο πολιτισμό με πιο ανθρώπινο πρόσωπο, όπως
μας έδειξε η Αθηναϊκή Δημοκρατία του Χρυσού
αιώνα του Περικλή.
Αυτό θα
γίνει μόνο εάν ο «ευεργετικός κορωνοϊός» μάς
κάνει να αλλάξουμε ανθρώπινη συμπεριφορά και να
δούμε σφαιρικά τη μικρή ζωή μας σε αυτόν τον
πλανήτη. Γιατί αυτός ο πλανήτης – όπως τον
βλέπουμε σήμερα – ανήκει σε όλους.
Και
παραφράζοντας λίγο το στρατηγό Μακρυγιάννη να
συνειδητοποιήσουμε: «ότι τούτον τον πλανήτη τον
έχομεν όλοι μαζί, και σοφοί κι αμαθείς και
πλούσιοι και φτωχοί και πολιτικοί και
στρατιωτικοί και οι πλέον μικρότεροι άνθρωποι·
όσοι αγωνιστήκαμεν, αναλόγως ο καθείς, έχομεν να
ζήσομεν εδώ. Το λοιπόν δουλέψαμεν όλοι μαζί, να
τον φυλάμεν κι όλοι μαζί και να μην λέγει ούτε ο
δυνατός «εγώ» ούτε ο αδύνατος. Ξέρετε πότε να
λέγει ο καθείς «εγώ»; Όταν αγωνιστεί μόνος του
και φκιάσει ή χαλάσει, να λέγει «εγώ»· όταν όμως
αγωνίζονται πολλοί και φκιάνουν, τότε να λένε
«εμείς». Είμαστε εις το «εμείς» κι
όχι εις το «εγώ»!
|