“Ο Σταμούλης ο Λοχίας” Το διάσημο πολεμικό και  φιλοσοφικό μας τραγούδι

΄Ενα από τα πιο διάσημα ελληνικά τραγούδια τα οποία αναφέρονται στη σύγχρονή μας πολεμική ιστορία, αλλά και όντως ένα φιλοσοφικό τραγούδι  - αλήθεια πόσοι από τους φιλόσοφους ποιητές μας, δεν θα ζήλευαν τους ζωγραφιστούς φιλοσοφικούς στίχους απ’ το Σταμούλη το λοχία; «Ο πιο ανίκητος εχθρός, είναι λοχία ο καιρός»!

Απολαύστε το πρώτα ως ποιητικό λόγο:

Ο Σταμούλης ο λοχίας

Βρήκα στην Αμφιλοχία

το Σταμούλη το λοχία,

παλιό μου συμπολεμιστή

με το κεφάλι του σταχτί.

Κάποτε στο Τεπελένι,

εικοσάχρονα παιδιά

με μια ματωμένη χλαίνη

τρέχαμε για λευτεριά.

Τώρα σ’ αυτή την ηλικία

πίνουμ’ αμίλητοι κρασί.

Πώς καταντήσαμε λοχία,

ποιος είμ’ εγώ, ποιος είσ’ εσύ;

Πώς αλλάξαμε λοχία,

κοίτα τη φωτογραφία.

Ο πιο ανίκητος εχθρός

Είναι λοχία ο καιρός.

Το τραγούδι αυτό φρονούμε, πως περιγράφει μία τελείως διαφορετική οπτική γωνία από τους παλιούς πολεμιστές από τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο του 1940, που μερικοί πολύ τυχεροί συμπατριώτες μας, ζούνε ακόμη μαζί μας.

Ο Σταμούλης ο Λοχίας - Sergeant Stamoulis

 Η πραγματική ταυτότητα του “Σταμούλη του λοχία” δεν μας είναι γνωστή, αλλά ούτε και σίγουρη είναι, αν και υπάρχουν αρκετές εκδοχές. Αυτό ίσως να είναι καλύτερα για μας σήμερα και μπορούμε να φανταστούμε κάθε πολεμιστή αφού γνωρίζουμε το όνομά του είναι “Ο Σταμούλης ο Λοχίας” και ξέρουμε πως κατάγεται από την Αμφιλοχία, την αρχαία χώρα της σημερινής επαρχίας Βάλτου του νομού Αιτωλοακαρνανίας. Αφού ήταν «στο Τεπελένι, εικοσάχρονο παιδί», αυτομάτως γνωρίζουμε και την ηλικία του. Θα είχε γεννηθεί κάπου εκεί στην αρχή της δεκαετίας του 1920. Και πολλοί από τη δεκαετία αυτή – όπως είπα παραπάνω – ζουν «αμίλητοι» ακόμη μαζί μας. Η προσωπικότητα του λοχία μας Σταμούλη είναι ολοζώντανη μπροστά μας, αλλά όλοι αυτοί βλέπουν και ζουν τη ζωή τους φιλοσοφώντας πια!

Το “Ο Σταμούλης ο λοχίας” ως τραγούδι κυκλοφόρησε το 1971 και αμέσως έγινε ανάρπαστος. Λέγεται πως πούλησε πάνω από 80.000 δίσκους. Πολύ μεγάλη επιτυχία για τα ελληνικά μας χρονικά. Οι στίχοι είναι του Πυθαγόρα και η μουσική του Γιώργου Κατσαρού σε συνεργασία με τον Γιάννη Καλατζή. Ο «Σταμούλης ο λοχίας» συνέπεσε με την κυκλοφορία του άλλου διαχρονικού δίσκου «Να ‘τανε το ’21». Εδώ όμως ο πρωταγωνιστής πίνει κρασί με τον Κολοκοτρώνη, αλλά ο Λοχίας ο Σταμούλης  πίνει το «αμίλητο κρασί» και τον κάνει πολύ πιο φιλοσοφικό χαρακτήρα και φαίνεται πιο υπαρκτό και σκεφτικό πρόσωπο! Ο Σταμούλης όμως εδώ κατέχει τον τίτλο του διασημότερου Λοχία και είναι όντως ένα πολύ σημαντικό λαϊκό μας τραγούδι.

                                                         ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ

                                                     ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΟΜΩΣ ΛΑΪΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ;

Εάν απευθύνετε αυτή την ερώτηση σε πρωταγωνιστές και εργάτες που θεωρούνται εκπρόσωποι του μουσικού αυτού χώρου, δύσκολα θα πάρετε μία ικανοποιητική απάντηση και το ίδιο διαπιστώνεται γενικά στη σημερινή μας ελληνική κοινωνία.

Σήμερα όμως που οι λέξεις έχουν χάσει μεγάλος μέρος της σημασίας τους. Το «λαϊκός», φανερά ή συγκαλυμμένα τείνει να γίνει συνώνυμο τού ξεπερασμένος. Εντούτοις όμως πολλοί τραγουδιστές θα σου πουν υπερήφανα: «Είμαι λαϊκός τραγουδιστής».

Φρονούμε πως λαϊκό τραγούδι είναι αυτό που στηρίζεται στον άμεσο και περιεκτικό στίχο. Αυτόν που περιγράφει καθημερινές στιγμές, χαρές και λύπες, ήττες, αγωνίες κι οράματα, προβληματισμούς πάνω στα ανθρώπινα βάσανα, στη γέννηση και στο τέλος και προσφέρει συνάμα και μία φιλοσοφική ματιά στη ζωή μας. Όλα αυτά πρέπει να επενδύονται από αρμονική  μουσική, προσωπική αισθητική, αλλά και από απλότητα, ομορφιά και αξία, που θα συνυφαίνονται ιδανικά με το λόγο και έτσι δίνουν έμφαση στα μηνύματά του, προεκτείνοντας παράλληλα το νόημα και τη δυναμική του.

Όλα αυτά τα εξετάζει η μελέτη της Λογοτεχνίας μας, όπως εξετάζει και τα Δημοτικά μας Τραγούδια. Δεν νομίζετε πως και όλα τα σημερινά μας τραγούδια – και ειδικά ο λόγος των στίχων τους – πρέπει να αποτελέσουν μέρος της σημερινής μας Λογοτεχνίας; Είναι ένα μεγάλο και σοβαρό θέμα μας που μπορούμε να το συζητήσουμε πλατιά, γιατί ο στίχος των «λαϊκών τραγουδιών» μας εκφράζει μία σύγχρονη ματιά στη ζωή μας. Μήπως δεν εκφράζουν το ίδιο και τα ποιήματα των πρώτων νέων ποιητών μας όπως ο Χριστόπουλος, ο Σολωμός, ο Κάλβος, αλλά ακόμη και ο Σεφέρης και Ελύτης; Σοβαρό θέμα για λογική συζήτηση. Τις αγορεύειν βούλεται;

ΚΑΙ ΜΙΑ ΜΟΥΣΙΚΗ ΥΠΟΚΡΙΣΗ:

Αφού με όλα τα παραπάνω μπήκαμε στον ενδότερο κόσμο του Λοχία του Σταμούλη, στο κινητό τηλέφωνο που όλοι μας κρατούμε στα χέρια μας σήμερα, ας πατήσουμε δυο κουμπιά και ακούσουμε το τραγούδι αυτό, που αν το καλοσκεφτούμε μπορεί να μας φέρει και μερικά φιλοσοφικά λυτρωτικά δάκρυα. Αξίζει κανείς να δακρύσει και αντί για λύπη μπορεί τα δάκρυα να μας φέρουν ενδόμυχη χαρά!

ΚΑΙ ΤΕΛΟΣ ΜΙΑ ΙΔΙΟΓΡΑΦΗ ΑΦΙΕΡΩΣΗ

Ο Σταμούλης ο Λοχίας για τη Μελβούρνη είναι ο αείμνηστος Σπύρος Σταμούλης που για χρόνια τώρα μας χαρίζει συντροφιά για 24 ώρες το 24ωρο με το ραδιοφωνικό του σταθμό 3ΧΥ. Τού χαρίζουμε το τραγούδι τούτο - και να ακουστεί στα κύματά του ως αφιέρωση όλων των Ελλήνων της Μελβούρνης – με όλες τις ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ μας και να του ευχηθούμε να ανανεώνετε καθημερινά και να μας επαναλάβει με το δικό του τρόπο το στίχο:

Ο ΠΙΟ ΑΝΙΚΗΤΟΣ ΕΧΘΡΟΣ

ΕΙΝΑΙ ΛΟΧΙΑ Ο ΚΑΙΡΟΣ

του Θωμά Γ. Ηλιόπουλου