Η δεύτερη τουρκική επίθεση
στην Κύπρο,
14
Αυγούστου 1974
του καθ.
Παύλου Ανδρόνικου
«[Με
τη δεύτερη επίθεση, οι Τούρκοι]… έχουν γίνει,
στα μάτια του κόσμου, σκόπιμοι παραβάτες της
ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας ενός
γειτονικού κυρίαρχου κράτους».
(Editorial,
The
Times, 15
Αυγούστου 1974)
Τα τουρκικά
στρατεύματα εισέβαλαν στην Κύπρο τις 20 Ιουλίου
1974, πέντε μέρες μετά την ανατροπή της
κυβέρνησης του νησιού από στρατιωτικό
πραξικόπημα το οποίο σχεδιάστηκε από την
υποστηριζόμενη-από-τις-ΗΠΑ χούντα που κυβερνούσε
τότε την Ελλάδα. Αυτό το πραξικόπημα έδωσε στην
Τουρκία την «αφορμή», δηλαδή το πρόσχημα, να
εισβάλει. Τέτοια ευκαιρία την περίμενε
τουλάχιστον από το 1963.
Η
εισβολή, ισχυρίστηκε η Τουρκία, ήταν για να
προστατέψει τους Τουρκοκύπριους.[1]
Και, για να νομιμοποιήσει την επίθεση της,
αναφέρθηκε στη Συνθήκη Εγγύησης του 1960.[2]
Η
διεθνής αντίδραση ήταν συγκρατημένη. Η
προπαγάνδα στις δεκαετίες του ’50 και του ’60
είχε βάψει τους Ελληνοκύπριους με τα πιο μαύρα
χρώματα, και η στρατιωτική δράση της Τουρκίας
θεωρήθηκε από πολλούς δικαιολογημένη.[3]
Όμως, στη
δεύτερη εισβολή της 14ης Αυγούστου, η διεθνής
κοινότητα, συγκλονισμένη πια, συνειδητοποίησε
ότι ο τουρκικός στρατός δεν είχε καμία πρόθεση
να αποκαταστήσει τη συνταγματική τάξη στην
Κυπριακή Δημοκρατία. Ο στόχος της ήταν, στην
πραγματικότητα, η διχοτόμηση του νησιού.
Ας
σημειωθεί ότι με την επιβολή διχοτόμησης, η
Τουρκία παραβίασε τη Συνθήκη Εγγύησης στο σύνολό
της, αφού η Συνθήκη δημιουργήθηκε και
συμφωνήθηκε από τη Βρετανία, την Ελλάδα και την
Τουρκία ειδικά για να αποκλειστεί η διχοτόμηση
(και η ένωση) και απαγορεύει ρητά τη «διχοτόμηση
του Νησιού».[4]
Στην αρχική
εισβολή, οι τουρκικές δυνάμεις κατέλαβαν μόνο το
3% της Κύπρου πριν αναγκαστούν να αποδεχτούν
κατάπαυση πυρός. Τρεις εβδομάδες μετά την
κατάπαυση πυρός, και παρά το γεγονός ότι μια
συμφωνία στη Γενεύη φαινόταν επικείμενη, ο
τουρκικός στρατός ξεκίνησε τη δεύτερη
ευρείας-κλίμακας επίθεσή του. Αυτή άρχισε λίγες
ώρες μετά την άρνηση της τουρκικής
αντιπροσωπείας να παραχωρήσει στον αναπληρωτή
πρόεδρο Κληρίδη ένα διάλειμμα 36 ωρών για
διαβουλεύσεις με όλα τα μέρη προτού ανταποκριθεί
στο αίτημα της Τουρκίας για ομοσπονδία.
Ως
αποτέλεσμα της δεύτερης επίθεσης, σχεδόν το 37%
του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας έπεσε στον
τουρκικό στρατό, και σχεδόν το ένα τρίτο του
πληθυσμού, περίπου 164.000 Ελληνοκύπριοι,
εκριζώθηκαν βίαια από τα σπίτια και τα χωριά
τους.[5]
Μάλιστα, έγιναν πρόσφυγες περισσότεροι
Ελληνοκύπριοι από τον συνολικό αριθμό
Τουρκοκυπρίων στο νησί.
Όπως
έγινε αντιληπτό όταν δεν επέτρεψε τους πρόσφυγες
να γυρίσουν στα σπίτια τους, η Τουρκία είχε
επιδέξια «καθαρίσει» εθνοτικά μια τεράστια
περιοχή στα βόρεια του νησιού.
Σχεδόν
πέντε δεκαετίες έχουν περάσει, και όμως οι
νόμιμοι Ελληνοκύπριοι κάτοικοι, που αποτελούσαν
την πλειοψηφία στα κατεχόμενα, δεν μπορούν
ακόμα να επιστρέψουν στις πόλεις και
τα χωριά τους, και ο Τουρκικός Στρατός
εξακολουθεί να κατέχει το 37% της Κύπρου παρά τα
ψηφίσματα του ΟΗΕ που ζητούν την απόσυρσή του.
Ακόμα χειρότερα, η Τουρκία έχει
εφαρμόσει τεράστιο και παράνομο πρόγραμμα
αποικισμού και τουρκοποίησης των κατεχόμενων
εδαφών. Σήμερα υπάρχουν από 175.000 έως 250.000
παράνομοι Τούρκοι έποικοι στην Κύπρο, κατά
παράβαση της Σύμβασης της Γενεύης.[6]
Μετά από τόσα
χρόνια αρχίζει να θεωρείται η Κύπρος,
λανθασμένα, ότι αποτελείται από μια ελληνική
περιοχή στην νότια Κύπρο και μια τουρκική
περιοχή στην βόρεια Κύπρο. Όμως, είναι λάθος να
προσδιορίζεται το βόρειο κατεχόμενο τμήμα της
Κύπρου ως Τουρκικό, και είναι εξίσου λάθος να
χαρακτηρίζεται το ελεύθερο τμήμα ως αποκλειστικά
ελληνικό. Πριν την τουρκική εισβολή δεν υπήρχε
μεγάλη περιοχή της Κύπρου που να ήταν καθαρά
τούρκικη ή ελληνική. Υπήρχαν διάσπαρτα σε όλο το
νησί ελληνικά και τουρκικά χωριά, καθώς και
μικτά χωριά. Αλλά συνολικά οι Έλληνες ήταν η
πλειοψηφία (80%). Η Τουρκική Εισβολή δημιούργησε
μια ανώμαλη δημογραφική κατάσταση που δεν έχει
διορθωθεί ακόμα.
Παύλος Ανδρόνικος
πρώην αναπληρωτής καθηγητής
στο Πανεπιστήμιο Monash
[1]
Ο
αναπληρωτής πρωθυπουργός
Tuğrul
Türkeş
δήλωσε κατηγορηματικά τα εξής: «Υπάρχει αυτή
η παραπληροφόρηση ότι η Τουρκία ενδιαφέρεται
για την Κύπρο επειδή υπάρχει τουρκική
κοινότητα εκεί... Ακόμα κι αν δεν ζούσε ούτε
ένας Τούρκος στην Κύπρο, η Τουρκία θα είχε
Κυπριακό ζήτημα και είναι αδύνατο για την
Τουρκία να το εγκαταλείψει».
(“Türkeş:
Bir tane Türk olmasa da Kıbrıs bizim
meselemizdir”,
En son haber 26 Ιαν. 2017.)
Δείτε επίσης το βιβλίο
του
Ahmet
Davutoglu
του 2001
Stratejik
Derinlik:
«Ακόμα κι αν δεν υπήρχε ούτε ένας
μουσουλμάνος Τούρκος εκεί, η Τουρκία θα
έπρεπε να διατηρεί Κυπριακό ζήτημα. Καμία
χώρα δεν θα μπορούσε να είναι αδιάφορη για
ένα νησί σαν αυτό, που βρίσκεται στην καρδιά
του ζωτικού της χώρου».
[2]
“In so far as
common or concerted action may not prove
possible, each of the three guaranteeing
Powers reserves the right to take action
with the sole aim of re-establishing the
state of affairs created by the present
Treaty.”
(Article
IV,
The Treaty of Guarantee.)
[«Εφόσον δεν είναι δυνατή η κοινή ή
συντονισμένη δράση, καθεμία από τις τρεις
εγγυήτριες Δυνάμεις επιφυλάσσει το δικαίωμα
να αναλάβει δράση με μοναδικό σκοπό την
αποκατάσταση της κατάστασης πραγμάτων που
δημιουργείται από την παρούσα Συνθήκη».
(Άρθρο
IV,
Συνθήκη Εγγύησης.)]
[3]
Βλέπε,
για παράδειγμα, το κύριο άρθρο των
Times
της 14ης Αυγούστου 1974: «… ο γενικός τους
στόχος δεν είναι παράνομος. Θέλουν να
εξασφαλίσουν την ασφάλεια του
τουρκοκυπριακού πληθυσμού…» («What
Is Turkey Up To?»
The Times,
14 Αυγούστου 1974, σελ. 13.)
Απίστευτα,
αυτή η δήλωση έγινε μετά από την έκδοση του
πρωτοσέλιδου άρθρου «Βάρβαροι» στην
εφημερίδα
Sun.
Σ’ αυτό το άρθρο είχαν δημοσιευτεί
τρομακτικές πληροφορίες για τη φρίκη που
έφερε στην Κύπρο η Τουρκική Εισβολή.
(Iain
Walker, “Barbarians”, The Sun, 5
Αυγούστου
1974,
σελ.
1.)
[4]
“Greece, Turkey and the United Kingdom
likewise undertake to prohibit, so far as
concerns them, any activity aimed at
promoting, directly or indirectly, either
union of Cyprus with any other State or
partition of the Island.”
(Article
II,
The Treaty of Guarantee.)
[«Η Ελλάδα, η Τουρκία και το Ηνωμένο
Βασίλειο αναλαμβάνουν ωσαύτως να
απαγορεύσουν, όσο τις αφορά, κάθε
δραστηριότητα που αποσκοπεί στην προώθηση,
άμεσα ή έμμεσα, είτε της ένωσης της Κύπρου
με οποιοδήποτε άλλο κράτος είτε της
διχοτόμησης του νησιού». (Άρθρο
II,
Συνθήκη Εγγύησης.)]
[5]
Βλέπε
Πρόλογο,
υποσημείωση 5
στο Ανδρέας Κωνσταντίνος, Αμερική, Βρετανία
και η Κυπριακή Κρίση του 1974: Υπολογισμένη
Συνωμοσία ή Αποτυχία Εξωτερικής Πολιτικής;
(AuthorHouse, 2009),
σελ.
14.
[6]
Τέταρτη Σύμβαση της Γενεύης,
Τμήμα
ΙΙΙ,
Άρθρο
49: «The Occupying Power shall not deport or
transfer parts of its own civilian
population into the territory it occupies.»
[«Η
Δύναμη Κατοχής δεν θα απελάσει ούτε θα
μεταφέρει μέρος του δικού της άμαχου
πληθυσμού στο έδαφος που κατέχει.»]
Δημογραφικές
πηγές:
"North’s
Population Tops 350 Thousand”,
Cyprus Mail, 28 Nov. 2017;
και
«Cyprus
Population 2018»
στο
World
Population Review
(πρόσβαση στις 16 Αυγούστου
2018).
|
